Roadburn, het legendarische Tilburgse festival, de thuishaven voor alternatieve en underground metal. Het heiligdom voor alles wat stoner, doom, sludge, post-metal en aanverwante genres betreft. “Echte” black metal spotten we er slechts zelden, maar net daarom hoeft het niet te verbazen dat we er in 2019 we Mord’A’Stigmata aantroffen, de Poolse meesters van atmosferische avant-garde black metal. En dat is dan alleen maar om er een genre op te plakken, want hun duister oeuvre herbergt veel meer dan dat. Aangezien we dit jaar noodgedwongen op onze honger bleven zitten wat Roadburn betreft, is het een uitgelezen moment om hun live-album ‘Songs For The Exiles’ onder de loep te nemen. De logische opener is natuurlijk ‘Between Walls Of Glass’: niet alleen is dit ook de opener van hun laatste album ‘Dreams Of Quiet Places’, maar ook is het een erg rustig en sfeervol nummer om de zaal mee op te warmen. Het moet wel een beleving geweest zijn, opeengepakt in een mistig, duister Patronaat, terwijl esoterische keyboards en bevreemdende geluiden opwellen, gaandeweg en nog steeds heel rustig vergezeld van gitaar en drum. Pas na vier minuten zetten de Polen de beuk er in en wordt het vuiler, dreigender, met dat immer ijskoud sfeertje dat er in de Poolse scene steevast stevig ingebakken zit. Beklemmende vocals en lange, echoënde gitaarhalen op een slepend ritme, een combinatie die we ook zeker kennen uit de post (black) metal. De grens tussen avant-garde en post is soms een dunne lijn, maar “who gives a damn anyway”, als het maar lekker klinkt. En dat doet het zeker, met uiteraard bakken vol dissonantie om het zeker black genoeg te houden. Als een lugubere parodie op een muziekdoos repeteert de leadgitaar één treurig lijntje, terwijl de drums lustig op verkenning gaan. Op ‘Exiles’ worden die rollen omgekeerd: de drums houden een strak patroon aan en de gitaar zwerft alle randen van het sinistere spectrum af. Eenvoudig, maar doeltreffend. Verder wordt duchtig geëxperimenteerd met alternerende drum- en shredritmes, maar het is dan ook avant-garde! Met ‘Hope’ keren we even terug naar 2017 en het gelijknamige album. Even een ander sfeertje: niet meer grimmig, maar berustend en soms bijna, ja, hoopvol. Daar is het echter al snel gedaan mee, want het is tijd voor de lange opbouw die live misschien wel tof is, maar op een album een beetje “leeg” overkomt. Wel valt het door dit hiaat plots heel sterk op dat veel bas- en ritmegitaarlijnen eigenlijk behoorlijk sludgy zijn! Zeker op ‘Spirit Into Crystal’ dat begint met een stevig stukje ambient drone en daar subtiel en vol vakmanschap steeds meer metal in verwerkt. Dit lange nummer, dat wel wat weg heeft van een hypnotiserende soundscape, moet de zaal moeiteloos hebben meegevoerd. Bas, ritmegitaar en drum doen sterk denken aan de drone sludge van Torpor, terwijl de hogere leadgitaar zorgt voor het dissonante black effect. Lekker evenwicht! Het iets oudere nummer ‘Shattered Vertebrae Of The Zodiac’ en het nieuwe ‘Void Within’ vormen een mooi duet dat teruggrijpt naar hetzelfde thema: trage, mistroostige black metal met een old school, “gebroken” feedback en af en toe wat meer melodische, haast ironisch-vrolijke partijen met up-tempo percussie, zoals ook die andere avant-garde meesters Lifelover het zo goed konden. ‘Void Within’ doet het wel zonder vreugde, sinistere energieke avant-garde pur sang. De leadgitaar gaat weer op verkenning en trekt het publiek als in een bezwering naar zich toe op een achtergrond van razende black metal. Tot slot is er nog de industrial-outro ‘Dreams Of Quiet Places’ (obligatoir in het avant-garde milieu) en dan is het voorbij. Moet wel een memorabele show geweest zijn! De geluidskwaliteit is natuurlijk die van een live-album, daar kan je niet omheen, maar al bij al valt het heel goed mee. Dit live-album is dus zeker een goede zet en een aanrader voor wie nog even naar het Patronaat wil terug gekatapulteerd worden voor drie kwartiertjes kille doch sludgy black metal.
Sam Bruynooghe (80)
Pagan Records
Tracklist: 1. Between Walls Of Glass 2. Exiles 3. Hope 4. Spirit Into Crystal 5. Shattered Vertebrae Of The Zodiac 6. Void Within 7. Dreams Of Quiet Places